Gastro İstanbul’da yer alacak sunumlardan biri de zeytin severleri ilgilendiriyor.
Mutfak Dostları Derneği ve MSA işbirliğiyle yapılacak seminerde Türkiye’de sayıları 117’ye varan zeytin çeşitleri tanıtılacak.
İşte o her sabah yediğimiz ama adını ve özelliklerini hiç bilmediğimiz zeytin çeşitleri…
Ayvalık yuvarlama
Türkiye’de genellikle yağlık olarak kullanılıyor. Ama sofralık türleri de çok lezzetli. Yapılış yöntemlerine göre Ayvalık kırma, Ayvalık ya da Cunda dönderme, Ayvalık çizik gibi isimler alıyor. Yuvarlamaysa tuz ve limon asidinde yuvarlanarak terbiye edildiği için bu ismi almıştır.
Tire çekişte
Şimdilerde bütün kırma zeytinlere ‘çekişte’ adı veriliyor; bu yanlış. Tire çekişte eğri çekirdeğiyle ayırt ediliyor. Eskiden Tire civarında yaygın üretimi vardı. Hızla kaybettiğimiz bir tür.
Akhisar domat
Akhisar’ın en iyi yağlık zeytinlerinden. Son dönemde daha çok sofralık olarak tercih ediliyor. Bölgeye özgüdür. Yetiştiği bölgeler; Manisa’nın Akhisar, Turgutlu, Saruhanlı, İzmir’in Merkez, Kemalpaşa, Selçuk, Aydın’ın Merkez, Söke, Karacasu, Kuyucuk ilçeleri.
İzmir sofralık memecik
Memecik, Ege bölgesinin en yaygın çeşidi. Ege Bölgesi ağaç varlığının yüzde 50’sinden fazlasını oluşturuyor. Kurağa dayanıklı. Yeşil ve siyah salamuralık olarak değerlendirildiği halde yağlık bir çeşittir. Yağ oranı yüzde 28.
Akhisar uslu
Aslında yağlık bir çeşit olmasına rağmen sofralık siyah zeytin olarak değerlendiriliyor. 900 bin civarında ağaç sayısı bulunuyor. İri meyveleri mor-siyah renkte, yağ oranı yüzde 20’dir. Yetiştiği bölgeler, Manisa’nın Akhisar, Turgutlu, İzmir’in Kemalpaşa, Selçuk, Muğla’nın Merkez ve Yatağan ilçeleri.
Kalamata
Toplam ağaç sayısı 200 bin. Meyveleri çok iri. Yağ oranı düşük. Siyah sofralık olarak işleniyor. Soğuğa duyarlı bir zeytin. Aşı ve çelikle çoğaltılıyor.
Mardin halhalı
Yetiştiği bölgeler; Mardin, Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş. Bu bölgelerde 2 milyon civarında ağaç bulunuyor. Bölgede yeşil kırma zeytin olarak tüketiliyor, geri kalanı komşu Arap ülkelerine ihraç ediliyor.
Antalya tavşan yüreği
Antalya’da yeşil sofralık, Muğla’da siyah sofralık olarak değerlendiriliyor. Yağ içeriği düşük. Muğla’nın Fethiye, Antalya’nın Akseki ilçeleriyle Karaman’da yetişiyor. Sadece Fethiye’de 30 bin ağaç bulunuyor.
Mersin sarı ulak
Siyah ve yeşil sofralık olarak değerlendiriliyor. Meyvesi orta irilikte. İçel’in Merkez, Erdemli, Gülnar ve Adana’nın Seyhan, Kozan, Yumurtalık ilçelerinde yetiştiriliyor. Toplam ağaç sayısının 500 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
Artvin butko
Çoruh Nehri kıyısında yetiştiği için farklı özelliklere sahip olan bu zeytin ham veya işlenmiş halde satılabiliyor. Butko, çamış, sele ve salamura zeytin olarak adlandırılan çeşitlerin yanında kavrulmuş zeytin de revaçta.
Hatay zeytini
Sarı Haşebi, yağlık ve siyah sofralık olarak değerlendiriliyor. Ama verimi düşük ve hurma oluşumu görülebiliyor. Saurani ise yağ bakımından zengindir ve yağlık olarak değerlendirilir.
İznik çelebi
Yetiştiği bölgeler; İznik, Bursa’nın Gemlik, İznik, Orhangazi, Kocaeli’nin Merkez, Gölcük ve Bilecik’in Merkez, Osmaneli, Gölpınarı ilçeleri. 400 bin civarındaki ağaç sayısıyla Marmara Bölgesi’ndeki ağaçların yüzde 5’ini oluşturuyor. Yeşil sofralık olarak değerlendiriliyor.
Yağlı sele
İri, siyah ve sulu bir zeytin türü. Toplandıktan sonra bir kat kaya tuzu, bir kat zeytin olarak selelerde bekletiliyor. Bu işlem çoğunlukla bir tülbent içinde yapılıyor.
Ege erkence
İzmir yağlık veya yerli yağlık diye de isimlendiriliyor. Ege bölgesinin en erken olgunlaşan çeşidi. Yağ oranı yüzde 5,4 civarında. Hiçbir tatlandırma işlemine tabi tutulmadan da yenebiliyor.
Kuru sele
Yağsız, az etli, kabuğu buruşuk ama tatlı lezzeti nedeniyle çok tüketilen bir zeytin. Mevsiminde tüketilmesi tavsiye ediliyor.
11095
